در پراپ تریدینگ و معاملات فارکس، چالشهای روانی زیادی وجود دارد که معمولاً ریشه اصلی آنها به غرایز و عواطف انسانی برمیگردد. بیبرنامگی، مدیریت نکردن سرمایه و نداشتن نظم و دیسیپلین در معاملات میتواند این چالشهای روانی ترید را تشدید کند و تأثیر منفی قابل توجهی روی عملکرد تریدرها داشته باشد. در این مقاله به بررسی شایعترین چالشهای روانی تریدرها در ترید کردن میپردازیم و با نحوه مقابله با آنها نیز آشنا میشویم. اگر دوست دارید بیشتر درباره روانشناسی ترید و چالشهای آن بدانید، پیشنهاد میکنیم تا پایان مطلب با ما همراه باشید.
چالشهای روانی رایج در ترید
تریدرها هنگام ترید در بازارهایی مثل فارکس با چالشهای روانی مختلفی مواجه میشوند که روی کیفیت معاملات آنها تأثیر میگذارد. این چالشها صرفاً مختص تریدرهای مبتدی نیستند و حتی تریدرهای باتجربه و حرفهای نیز ممکن است با بعضی از این چالشهای روانی دست و پنجه نرم کنند. آشنایی با چالشهای روانی مختلف در فارکس و پراپ تریدینگ به تریدرها کمک میکند که راحتتر برای مقابله با آنها آماده شوند و درک بهتری نسبت به روانشناسی ترید پیدا کنند.
اضطراب و ترس از ضرر
استرس و اضطراب یکی از بخشهای جدانشدنی بازارهای مالی، بهویژه در فارکس و پراپ تریدینگ است که اکثر قریب به اتفاق تریدرها آن را تجربه میکنند. یکی از عوامل اصلی این اضطراب، عدم قطعیت در بازار فارکس است که در عین ایجاد فرصتهای کسب سود، همیشه پتانسیل از بین بردن کل سرمایه تریدرها را نیز دارد. به همین دلیل همیشه مقداری اضطراب و استرس در بطن بازار فارکس وجود دارد و نمیتوان آن را به صفر رساند. ترس از ضرر کردن و داشتن اضطراب به خودی خود مشکلساز نیست، اما زمانی که شدت بگیرد و روی عملکرد شما تأثیر منفی داشته باشد، به یکی از چالشهای مهم تبدیل میشود که باید برای مقابله با آن چارهای بیندیشید.
مقابله با اضطراب و ترس از ضرر
برای مقابله با اضطراب ترید در بازار فارکس یا پراپ تریدینگ باید بپذیرید که ضرر کردن بخشی از این بازار است و نمیتوان از آن اجتناب کرد. مهمتر از خود ضرر، نحوه برخورد شما با آن و درسهایی است که از ضرر کردن میگیرید. اگر برنامه و استراتژی مناسبی دارید، دیگر نگران ضررها نباشید و آنها را به عنوان بخشی از برنامه معاملاتی خود بپذیرید. علاوه بر این، بهجای اینکه یک نگاه منفی نسبت به عدم قطعیت بازار داشته باشید، دیدگاه مثبتتری در پیش بگیرید و به دنبال فرصتهای کسب سود از آن باشید.
بخشی از ترس و اضطراب شما در بازار به این دلیل شکل میگیرد که دید کوتاهمدتی دارید و تصور میکنید که با یک سود یا ضرر، کل مسیر زندگی شما تحت تأثیر قرار میگیرد. بهجای این دیدگاه، سعی کنید ترید در بازار را به چشم یک مسیر طولانی ببینید و از شکستها و موفقیتها بهعنوان ابزاری برای بهبود مهارتها و کسب تجربه در این مسیر استفاده کنید. با این کار، بهتدریج استرس و اضطراب شما در بازار کم میشود و میتوانید با کمترین نگرانی در بازار ترید کنید.
حرص و طمع برای سود بیشتر
حرص و طمع یکی از چالشهای روانی ترید است که بسیاری از تریدرها نسبت به آن بیاعتنا هستند یا تصور میکنند که کنترل کاملی روی آن دارند. یکی از علل حرص و طمع برای کسب سود بیشتر، ماهیت بازار فارکس است که چون سقف سودی در آن تعریف نشده است و بینهایت پتانسیل دارد، حس طمعکاری را در تریدرها بیشتر تحریک میکند.
علت دیگر حرص و طمع، نداشتن برنامه معاملاتی منظم و ترید بدون هدف است. وقتی تریدری تارگت سود نداشته باشد، هیچ میزان سودی او را راضی نمیکند و دائماً به دنبال سود بیشتر خواهد بود. این طمع برای سود بیشتر معمولاً تریدرها را به سمت ریسکهای غیرمعقول و معاملات احساسی میکشاند، به همین دلیل احتمال ضرر را در معاملات آنها افزایش میدهد. برای مثال، در چالشهای پراپ فرم معمولاً تارگت سود مشخص است و تریدرها دقیقاً میدانند که باید به چه میزان سود برسند، اما در حساب ریل تارگت سود برداشته میشود و اگر تریدرها برای خود هدفی تعیین نکنند، خیلی زود به سمت معاملات هیجانی کشیده خواهند شد.
مقابله با حرص و طمع
مهمترین راهکار مقابله با حرص و طمع، داشتن برنامه و هدفی است که با استفاده از آن بتوانید عملکرد خود را بسنجید و بدانید که در کجای مسیر قرار دارید. در واقع باید پیش از ترید کردن مشخص کنید که سود احتمالی شما از آن چقدر است و باید معامله را در چه شرایطی ببندید. این تارگت سود باید واقعگرایانه باشد و در محاسبه آن باید به موجودی حساب و اصول مدیریت سرمایه توجه زیادی داشته باشید.
برای مشخص کردن هدف معامله، باید بر اساس نسبت ریسک به ریوارد (Risk to Reward Ratio) خود میزان سود احتمالی را محاسبه کنید و تیک پرافیت یا حد سود (Take Profit یا TP) خود را روی همان عدد قرار دهید. با این کار، زمانی که معامله شما به هدف مورد نظر برسد، بهصورت خودکار بسته میشود و طمع شما برای سود بیشتر نمیتواند خللی در روند تریدهای شما ایجاد کند.
ترید بیش از حد (Overtrade)
ترید بیش از حد یا اُور ترید (Overtrade) یکی از چالشهای روانی رایج در تریدرهاست که به دلایل مختلفی مثل بینظمی و نداشتن پلن معاملاتی، انتقامجویی بعد از یک ضرر سنگین و یا طمع برای کسب سود بیشتر رخ میدهد. این چالش معمولاً در تریدرهای کمتجربه بیشتر به چشم میخورد و بسیاری از آنها سعی میکنند با بیشتر کردن تعداد تریدها، ضرر معاملات قبلی را جبران کنند. از طرفی، ممکن است یک تریدر با رسیدن به استراتژی سودآور و کسب چند سود پیاپی، با طمع افزایش سود معاملات خود اقدام به اُور ترید کند.
یکی مهمترین پیامدهای اُور ترید، افزایش ریسک معاملات است، چرا که تریدرها بخش بیشتری از سرمایه خود را وارد معامله میکنند و احتمال از دست رفتن آن بیشتر میشود. علاوه بر این، ترید بیش از حد باعث خستگی ذهنی و جسمی و افت عملکرد تریدرها میشود. این خستگی به کاهش تمرکز و انجام معاملات بیدقت منجر میشود و در نهایت تعداد معاملات ضررده را افزایش میدهد.
مقابله با اُور ترید
اولین و مهمترین قدم برای جلوگیری از ترید بیش از حد یا اُور ترید در فارکس و پراپ تریدینگ، داشتن استراتژی و برنامه معاملاتی مشخص است. به عبارت دیگر باید مشخص کنید که تحت چه شرایطی وارد معامله میشوید، در چه شرایطی باید معامله را ببندید و برای باز کردن هر پوزیشن روی چه مقدار از سرمایه خود ریسک میکنید. علاوه بر این باید مواردی مثل ریسک به ریوارد قابل انتظار، حد ضرر و حد سود را نیز مشخص کنید و قبل از باز کردن پوزیشن دقیقاً بدانید که قرار است چه کارهایی را در چه زمانهایی انجام دهید.
علاوه بر این موارد، کنترل احساسات نیز نقش مهمی در جلوگیری از اُور ترید ایفا میکند. اغلب تریدهایی که خارج از برنامه انجام میشود، هیجانی و به دلیل تأثیر گرفتن از شرایط لحظهای بازار است. بنابراین با یادگیری روانشناسی ترید میتوانید احساسات خود را مدیریت کنید و از تصمیمات احساسی هنگام ترید بپرهیزید.
فومو (FOMO)
ترس جا ماندن (Fear of missing out) که به طور خلاصه به آن فومو (FOMO) میگویند، یکی از چالشهای روانی ترید است که تریدرها را به سمت معاملات غیرمنطقی و بیبرنامه سوق میدهد. فومو معمولاً زمانی رخ میدهد که تریدرها برنامه دقیقی برای معاملات خود نداشته باشند و صرفاً بر اساس اخبار یا جو موجود در میان سایر تریدرها اقدام به باز کردن یک پوزیشن کنند. در واقع این تریدرها از جا ماندن از بازار میترسند و تصور میکنند که اگر یک فرصت معاملاتی خوب را از دست بدهند، دیگر هیچگاه به چنین فرصتی دست پیدا نخواهند کرد.
فومو در فارکس یا پراپ تریدینگ باعث تصمیمگیریهای کاملاً احساسی و حسابنشدهای میشود که تریدر از قبل برای آنها برنامهای نریخته است. باز کردن پوزیشن بدون تحلیل و مدیریت ریسک مناسب، معمولاً منجر به ضررهای سنگینی برای تریدرها میشود، چون حتی اگر معامله در جهت مطلوب آنها پیش برود، تارگت خاصی برای بستن معامله ندارند و در نهایت سود آن را از دست خواهند داد.
مقابله با فومو
برای مقابله با فومو در پراپ تریدینگ و فارکس باید یک برنامه یا پلن معاملاتی دقیق بنویسید و تحت هر شرایطی به آن پایبند باشید. اگر همیشه بر اساس برنامه ترید کنید، اخبار لحظهای و مشاهده نظرات دیگران در شبکههای اجتماعی تأثیر چندانی روی معاملات شما نخواهد داشت و میتوانید با خیال راحت پوزیشنهای خود را مدیریت کنید. علاوه بر این، به خاطر داشته باشید که بازاری مثل فارکس همیشه فرصتهای زیادی برای کسب سود در اختیار شما قرار میدهد. بنابراین اگر یک فرصت مناسب را از دست دادید، کمی صبر و حوصله داشته باشید و منتظر بمانید تا بازار دوباره یک فرصت بهتر پیش روی شما بگذارد.
کمالگرایی
یکی از شیوههای بروز ترس و طمع در ترید، کمالگرایی (Perfectionism) است. تریدرهای کمالگرا معمولاً ضرر کردن را یک نقص میپندارند و سعی میکنند به هر قیمتی جلوی آن را بگیرند. برای مثال اگر در چند ترید به سود برسند، سعی میکنند روند بینقص سودآوری خود را حفظ کنند و اجازه نمیدهند هیچ معاملهای با ضرر بسته شود. برای مثال ممکن است حد ضرر معامله خود را بردارند تا جلوی بسته شدن آن را بگیرند و آن قدر این کار را ادامه دهند تا حساب آنها مارجین کال (Margin Call) شود.
ضرر کردن در فارکس یک موضوع اجتنابناپذیر است و نمیتوان از آن فرار کرد، به همین دلیل تریدرهای کمالگرا در تلاش برای اجتناب از آن دست به رفتارهای نسنجیده میزنند و معاملات خود را صرفاً بهصورت احساسی و بدون در نظر گرفتن ریسک انجام میدهند. این موضوع در نهایت باعث ضرر بیشتر یا از دست رفتن کل سرمایه خواهد شد.
مقابله با کمالگرایی
برای مقابله با کمالگرایی در ترید باید بهجای تلاش برای بینقص بودن یا فرار از اشتباه، روی بهبود عملکرد خود تمرکز کنید. در واقع باید نقاط ضعف و قوت خود را در هر معامله بررسی کنید و آگاهی کافی از تمام آنها داشته باشید. سپس با کمک یک برنامه منظم، روی برطرف کردن نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت خود کار کنید تا به یک وضعیت مطلوب برسید. ضرر کردن و تحلیل اشتباه بخشی از تریدر بودن است و نباید خودتان را به خاطر یک اشتباه سرزنش کنید. در عوض، از این اشتباهات درس بگیرید و آنها را به پلهای برای نزدیکتر شدن به موفقیت تبدیل کنید.
انتقامجویی از بازار
بعضی تریدرهای فارکس بعد از تجربه یک ناکامی یا شکست، بهجای پذیرش آن به فکر انتقام از بازار میافتند. به عبارت دیگر، این تریدرها سعی میکنند با انجام معاملات هیجانی و خارج از برنامه و استراتژی خود، ضرر تریدهای قبلی را جبران کنند و بهاصطلاح از بازار انتقام بگیرند. این انتقامجویی معمولاً به دلیل خشم و عصبانیت تریدرها از عملکرد خود رخ میدهد و در اغلب موارد نیز منجر به ضررهای بیشتری میشود.
این رفتار یا رفتارهای مشابه معمولاً به دلیل نداشتن نظم و انضباط در معاملات، عدم کنترل احساسات و عدم پایبندی به برنامه یا پلن معاملاتی رخ میدهد و باعث تبدیل شدن معاملات یک تریدر به تصمیمات قمارگونه میشود. در واقع انتقامجویی فقط تریدرها را وارد چرخه معیوبی میکند که نتیجه نهایی آن از دست رفتن سرمایه و تأثیر منفی روی سلامت روان آنهاست.
مقابله با انتقامجویی در ترید
اولین قدم برای مقابله با انتقامجویی، پذیرش اشتباه و ضرر است. به عبارت دیگر، به عنوان یک تریدر باید بپذیرید که ضرر کردن بخشی از کار شماست و حتی بهترین استراتژی معاملاتی نیز نمیتواند صد در صد سودده باشد. بهجای این کار، باید روی بهبود استراتژی و عملکرد خود تمرکز کنید و با اصلاح اشتباهات خود، تعداد تریدهای ضررده را به حداقل برسانید.
علاوه بر این، باید اطلاعات تریدهای خود را در یک ژورنال معاملاتی (Trading Journal) ثبت کنید تا بعداً در شناسایی الگوهای رفتاری و تصمیمات اشتباه به شما کمک کند. با کمک ژورنال میتوانید احساسات مخرب خود را هنگام باز کردن یا بستن تریدهای مختلف بررسی کنید و متوجه شوید که در چه شرایطی خشم و انتقامجویی شما بیشتر بروز کرده است.
دلایل بروز چالشهای روانی در ترید
دلایل مختلفی برای بروز چالشهای روانی در ترید وجود دارد که اغلب آنها به ماهیت روان انسان و بازارهای مالی برمیگردد. در واقع روان انسان ویژگیهایی دارد که در تعامل با بازاری مثل فارکس، جنبههای مختلف آن آشکار میشود و کنترل اوضاع را به دست میگیرد. آشنایی با دلایل ایجاد چالشهای روانی میتواند به تشخیص و مقابله بهتر با آنها کمک کند.
مهمترین دلایلی که به ایجاد چالشهای روانی در ترید یا تشدید آنها دامن میزنند عبارتند از:
- ماهیت نوسانی بازار: بازارهای مالی مثل فارکس معمولاً تغییرات سریع و غیر قابل پیشبینی زیادی دارند که استرس و اضطراب زیادی در تریدرها ایجاد میکند. تصمیمگیری در شرایطی که هیچ چیز قطعی و قابل اطمینان نیست، فشار زیادی به روان تریدرها وارد میکند و باعث بروز اشتباهات و رفتارهای احساسی از سمت آنها میشود.
- سوگیریهای شناختی: خطاها و سوگیریهای ذهنی مختلف مثل سوگیری تأیید (Confirmation Bias)، اعتماد به نفس بیش از حد، ترس از ضرر و غیره میتوانند تریدرها را به سمت رفتارهای غیرمنطقی هدایت کنند.
- فشارهای اجتماعی و محیطی: دنبال کردن اخبار لحظهای و تحلیلهای مختلف در شبکههای اجتماعی، مقایسه عملکرد خود با سایر تریدرها و فشاری که ممکن است از سمت اطرافیان به تریدرها وارد شود، همگی در تصمیمات هیجانی تریدرها و ایجاد چالشهای روانی مختلف برای آنها نقش دارند.
- مسائل روانشناختی فردی: بعضی مسائل روانشناختی مثل ترس و طمع، خستگی روانی، استرس و اضطراب یا سایر موارد مشابه نیاز به تمرین و مراقبت شخصی دارند و توجه نکردن به آنها میتواند در بلندمدت به روان تریدرها آسیب وارد کند و روی عملکرد آنها تأثیر منفی قابل توجهی داشته باشد.
راهکارهای کلی مقابله با چالشهای روانی
برای مقابله با چالشهای روانی ترید، نکات و راهکارهای کلی دیگری نیز وجود دارد که به کمک آنها میتوانید تأثیر چالشها را به حداقل برسانید و راحتتر با آنها مواجه شوید:
- تدوین استراتژی معاملاتی: اغلب چالشهای روانی تریدرها به دلیل نداشتن استراتژی و برنامه مشخص رخ میدهد. با نوشتن یک استراتژی و پایبندی به آن در هر شرایطی میتوانید تأثیر اغلب چالشهای روانی را به حداقل مقدار ممکن برسانید.
- مدیریت ریسک: چه در ترید شخصی و چه در پراپ تریدینگ، مدیریت ریسک اهمیت بسیار زیادی دارد و اگر به آن توجه کنید، جلوی بسیاری از رفتارها و تصمیمات احساسی شما گرفته میشود.
- تمرینات ذهنی: مراقبه یا مدیتیشن و هر تمرینی که بتواند به آرامش ذهنی شما کمک کند، در مقابله با چالشهای روانی ترید مؤثر است و میتواند جلوی اشتباهات و ضررهای شما را بگیرد.
- درس گرفتن از شکستها: ضرر و شکست در بازار کاملاً طبیعی است، بنابراین بهجای مقاومت کردن در برابر شکستها بهتر است از آنها درس بگیرید و برای بهبود عملکرد خود در آینده از آنها استفاده کنید.
- آموزش و یادگیری مداوم: اگر دائماً در حال یادگیری باشید و استراتژی خود را بهروز نگه دارید، احتمال بروز اشتباه و خطا کمتر میشود و راحتتر میتوانید با چالشهای روانی ناشی از ضررهای خود مقابله کنید.
جمعبندی
در مسیر تبدیل شدن به یک تریدر موفق، چالشهای روانی مختلفی وجود دارد که تریدرها باید برای مقابله با آنها آماده باشند. اغلب این چالشها ناشی از بیبرنامگی و ترید بدون نظم هستند و با کمی تلاش میتوان بر آنها غلبه کرد. نداشتن یک برنامه معاملاتی منظم این فرصت را فراهم میکند که هر عامل درونی و بیرونی سادهای روی تصمیمات و عملکرد تریدرها تأثیر داشته باشد و اجازه ندهد معاملات خود را بر پایه منطق و استدلال پیش ببرند. با کمک نکاتی که در این مقاله بررسی شد، میتوانید بهراحتی برای مقابله با چالشهای روانی ترید آماده شوید و با ذهنی کاملاً آرام و مطمئن در بازار ترید کنید.
سؤالات متداول
– فومو چیست؟
فومو (FOMO) در بازارهای مالی به معنای ترس از جا ماندن از بازار یا سایر تریدرهاست و باعث میشود که تریدرها بدون تحلیل کافی و خارج از برنامه و استراتژی خود اقدام به باز کردن یا بستن پوزیشنها کنند.
– راه مقابله با کمالگرایی در ترید چیست؟
پذیرش ضررها و تمرکز بر بهبود مهارتها بهجای تلاش برای بینقص بودن مهمترین اقداماتی است که میتوانید برای مقابله با کمالگرایی در ترید انجام دهید.
– چگونه میتوان با ترس از ضرر در ترید مقابله کرد؟
داشتن یک برنامه معاملاتی دقیق و نگاه بلندمدت نسبت به بازار به شما کمک میکند تا ضررها را به عنوان بخشی از روند معامله در بازار بپذیرید و از ضرر کردن نترسید.
– اورترید چیست؟
اُور ترید یا ترید بیش از حد به معنای انجام تعداد زیادی معامله است که معمولاً خارج از برنامه و استراتژی تریدرها انجام میشود. معمولاً اور ترید کردن با هدف جبران ضرر معاملات قبلی انجام میشود، اما در اغلب موارد به ضررهای بیشتری منجر خواهد شد.
– چگونه میتوانیم بر احساسات خود در هنگام ترید مسلط شویم؟
مراقبه و مدیتیشن، نوشتن ژورنال معاملاتی، پایبندی به برنامه معاملاتی و آگاهی از الگوهای رفتاری و احساسی مخرب میتواند به کنترل احساسات در ترید کمک کند.
واقعا مقالهی کامل و زیبایی بود.درسته به نظر کارهای ساده و کم اهمیتی میان اما در واقع کل داستان تریدر سودده و تریدر ضررده در همین موارد خلاصه میشه.
خسته نباشید