راهنمای کامل انواع معاملات اسپات و مشتقه در بازار فارکس

معرفی انواع معاملات در بازار فارکس | راهنمای انجام معاملات

آشنایی با انواع معاملات در فارکس یکی از پیش‌نیازهای اصلی ورود به دنیای ترید و پراپ تریدینگ است. تریدرهای فارکس می‌توانند معاملات خود را به روش‌های مختلفی از جمله اسپات، فیوچرز، فوروارد، آپشن، سواپ و صندوق‌های ETF انجام دهند که هر یک از آن‌ها ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. هر تریدر می‌تواند بسته به نیاز خود از یک یا چند روش معامله در فارکس استفاده کند و انتخاب بین این روش‌ها به استراتژی معاملاتی شما بستگی دارد. در این مقاله قصد داریم با انواع روش‌های معامله در فارکس آشنا شویم و ویژگی‌های آن‌ها را به طور کامل بررسی کنیم. برای آشنایی با انواع معامله در بازار فارکس و نحوه انجام معاملات، پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

انواع معامله در فارکس

در یک دسته‌بندی کلی، انواع معامله در فارکس به دو دسته معاملات نقدی یا اسپات (Spot) و مشتقات (Derivatives) یا معاملات مشتقه تقسیم می‌شود. مشتقات دسته‌ای از اوراق بهادار هستند که ارزش آن‌ها وابسته به یک یا چند دارایی دیگر است و به‌اصطلاح از آن دارایی مشتق شده‌اند. معاملات فیوچرز یا آتی (Futures)، معاملات فوروارد (Forwards)، معاملات آپشن یا اختیار معامله (Options) و معاملات سواپ (Swaps) از جمله رایج‌ترین زیرمجموعه‌های معاملات مشتقه محسوب می‌شوند. در معاملات مشتقه تریدرها می‌توانند بدون خرید و فروش یک دارایی، بر اساس پیش‌بینی قیمت آتی آن ترید کنند و از نوسان‌های قیمت آن سود ببرند. علاوه بر این، امکان استفاده از اهرم یا لوریج نیز در این دسته از معاملات فارکس وجود دارد.

معاملات اسپات

معاملات اسپات (Spot) یا معاملات نقدی به معاملاتی می‌گویند که در آن‌ها تبادل بین خریدار و فروشنده به صورت آنی رخ می‌دهد. به عبارت دیگر، خریدار و فروشنده در یک قیمت مشخص با هم معامله می‌کنند و انتقال پول و دریافت ارز یا دارایی خریداری‌شده در همان زمان انجام می‌شود. معاملات اسپات بخش قابل توجهی از معاملات بازار فارکس را تشکیل می‌دهند و بانک‌های مرکزی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و مؤسسات مالی بزرگ از مهم‌ترین بازیگران این بازار محسوب می‌شوند. بخش زیادی از معاملات اسپات مربوط به بانک‌ها و مؤسساتی است که با سرمایه مشتریان ترید می‌کنند و معمولاً تریدرها و سرمایه‌گذاران خرد در آن حضور ندارند. در معاملات اسپات امکان ترید کردن انواع ارزها، اوراق بهادار و کالاها وجود دارد.

مزایای معاملات اسپات

• به دلیل حجم بالای معاملات اسپات، نقدینگی زیادی در این بازار جریان دارد و ورود و خروج از معاملات بسیار راحت انجام می‌شود.
• به دلیل حجم بالای معاملات اسپات، کمیسیون و اسپرد در آن‌ها بسیار پایین است.
• درک معاملات اسپات برای افراد تازه‌کار ساده‌تر است و پیچیدگی‌های فیوچرز و آپشن را ندارد.
• امکان استفاده از اهرم (Leverage) در معاملات اسپات وجود دارد.
• معاملات اسپات برخلاف معاملات فیوچرز یا آپشن، تاریخ انقضا ندارند.

معایب معاملات اسپات

• با توجه به بالا بودن حجم معاملات اسپات فارکس، نوسان‌های قیمت زیاد است و امکان حرکات شارپ وجود دارد.
• در صورت باز نگه داشتن معاملات در طول شب باید مقداری سواپ یا بهره شبانه پرداخت شود.

معاملات فیوچرز

یکی دیگر از انواع معاملات در فارکس، معاملات فیوچرز (Futures) یا معاملات آتی است. معاملات فیوچرز فارکس در واقع قراردادهایی هستند که به کمک آن‌ها می‌توان یک ارز را در یک ساعت و تاریخ و حجم مشخص خرید و فروش کرد. در این نوع معاملات که زیرمجموعه‌ای از معاملات مشتقه یا Derivatives محسوب می‌شوند، خریدار و فروشنده با هم توافق می‌کنند که یک دارایی خاص را در یک قیمت مشخص در آینده با هم مبادله کنند. در معاملات فیوچرز، خریدار و فروشنده ملزم می‌شوند که پیش از تاریخ سررسید قرارداد اقدام به خرید و فروش ارز یا دارایی کنند. بسیاری از تریدرها و مؤسسات مالی از قراردادهای فیوچرز فارکس برای هج کردن (Hedge) یا پوشش ریسک در برابر نوسانات آتی قیمت استفاده می‌کنند.

مزایای معاملات فیوچرز

• لیکوئیدیتی و نقدشوندگی معاملات فیوچرز بسیار زیاد است.
• این معاملات نیازی به پرداخت بهره شبانه ندارند.
• امکان استفاده از اهرم یا لوریج برای افزایش سود وجود دارد.

معایب معاملات فیوچرز

• اسپرد این معاملات نسبت به معاملات اسپات بیش‌تر است.
• در معاملات فیوچرز، سایز قرارداد و تاریخ تسویه ثابت است، بنابراین نسبت به معاملات فوروارد انعطاف کم‌تری دارند.

معاملات فوروارد

معاملات فوروارد (Forward) یکی از انواع معاملات در فارکس هستند که شباهت زیادی به قراردادهای فیوچرز دارند، با این تفاوت که در آن‌ها امکان سفارشی‌سازی قرارداد نیز وجود دارد. به عبارت دیگر، بر خلاف معاملات فیوچرز استاندارد که شرایط قرارداد ثابت است، در معاملات فوروارد می‌توان الزامات و شرایط قرارداد را مطابق با نیاز طرفین معامله تغییر داد. ماهیت غیر استاندارد قراردادهای فوروارد باعث کاهش شفافیت این دسته از معاملات شده است و به همین دلیل حجم معاملات آن نسبت به بازار فیوچرز یا اسپات بسیار کم‌تر است. قراردادهای فوروارد معمولاً بین بانک و مشتری یا بین دو بانک انجام می‌شوند و به دلیل انعطاف‌پذیری زیاد، در بازار فارکس نیز کاربرد دارند.

مزایای معاملات فوروارد

• در معاملات فوروارد امکان سفارشی‌سازی و تغییر قیمت در زمان سررسید قرارداد وجود دارد.
• برای ورود به معامله فوروارد نیازی به پیش‌پرداخت نیست.
• این معاملات برای هج کردن و پوشش ریسک در برابر تغییرات آتی قیمت مناسب هستند.

معایب معاملات فوروارد

• معامله فوروارد این ریسک را دارد که یکی از طرفین قرارداد در تاریخ سررسید به تعهد خود عمل نکند.
• بازار معاملات فوروارد به اندازه بازار اسپات و فیوچرز لیکوئیدیتی ندارد و نقدشوندگی آن کم‌تر است.
• معاملات فوروارد نسبت به فیوچرز شفافیت کم‌تری دارند و ریسک سوءاستفاده در آن‌ها بیش‌تر است.

معاملات آپشن

معاملات آپشن (Options) که به آن‌ها آپشنز یا اختیار معامله هم می‌گویند، یکی از انواع معاملات در فارکس و زیرمجموعه‌ای از معاملات مشتقه محسوب می‌شوند. در معاملات آپشن، قراردادی بین خریدار و فروشنده وجود دارد که به آن‌ها اجازه می‌دهد ارز مورد نظر خود را با قیمت مشخص در آینده معامله کنند. در واقع طرفین قرارداد آپشن در ازای پرداخت یک حق‌الامتیاز، حق خرید یا فروش یک دارایی را در یک بازه زمانی خاص به دست می‌آورند. اگر قیمت در جهت مطلوب آن‌ها پیش نرود، اجازه می‌دهند قرارداد منقضی شود تا ضرر احتمالی آن‌ها از مبلغ حق‌الامتیاز بیش‌تر نشود. در صورتی که قیمت در جهت مطلوب حرکت کند، قرارداد را اجرا می‌کنند و از سود آن بهره‌مند می‌شوند. در بازار فارکس، معاملات آپشن به‌صورت خارج از بورس (Over the counter یا OTC) انجام می‌شوند و تریدرها می‌توانند تاریخ سررسید و قیمت را بر اساس استراتژی خود انتخاب کنند.

مزایای معاملات آپشن

• حتی اگر قیمت به میزان زیادی خلاف جهت مطلوب حرکت کند، ضرر احتمالی این معاملات محدود به مبلغ حق‌الامتیاز است.
• اگر قیمت به‌طور مداوم در جهت مطلوب پیش برود، پتانسیل کسب سود از معاملات آپشن بی‌نهایت است.
• بر خلاف معاملات فیوچرز، در آپشن‌ها اگر قیمت در جهت پیش‌بینی تریدر حرکت نکند، امکان اجرا نکردن قرارداد وجود دارد.

معایب معاملات آپشن

• انجام این معاملات نسبت به معاملات اسپات پیچیدگی بیش‌تری دارد.
• ممکن است به دلیل پایین‌تر بودن نقدینگی این معاملات، خروج از معامله دشوار شود.
• خرید آپشن مستلزم پرداخت حق‌الامتیاز است و به هزینه کلی معامله اضافه می‌شود.

معاملات CFD

قراردادهای مابه‌التفاوت (Contract for Difference یا به اختصار CFD) یکی از زیرمجموعه‌های مشتقات فارکس محسوب می‌شوند. با استفاده از قراردادهای CFD، تریدرها می‌توانند بدون خرید و فروش واقعی یک جفت ارز یا دارایی خاص، روی تغییرات قیمت آن در آینده معامله کنند و از آن سود ببرند. در معاملات CFD تریدرها از نوسان قیمت انواع دارایی‌ها مثل جفت ارزهای فارکس، کالاها، سهام، شاخص‌ها و… سود کسب می‌کنند اما مستقیماً مالک این دارایی‌ها نیستند. قراردادهای CFD امکان ترید دارایی‌های مختلف را در بازار فارکس فراهم کرده‌اند و به تریدرها اجازه می‌دهند که طیف گسترده‌تری از نمادهای معاملاتی را ترید کنند.

مزایای معاملات CFD

• قراردادهای CFD امکان ترید کردن انواع جفت ارزها و دارایی‌های فارکس را فراهم می‌کنند.
• با استفاده از قراردادهای CFD امکان ترید کردن در هر دو جهت لانگ و شورت وجود دارد.
• معمولاً کارمزد معاملات CFD نسبت به معاملات سنتی کم‌تر است.

معایب معاملات CFD

• در معاملات CFD مالکیت واقعی وجود ندارد، بنابراین تریدرها از مزایایی مثل تقسیم سود سهام بهره نخواهند برد.
• ریسک‌های معاملات مشتقه مثل اهرم یا لوریج در معاملات CFD نیز وجود دارد.

معاملات سواپ

معاملات سواپ (Swaps) مثل معاملات فیوچرز و فوروارد بخشی از بازار مشتقات محسوب می‌شوند. قرارداد معاملات سواپ به‌صورت سفارشی در بازار خارج از بورس (OTC) بین نهادهای خصوصی انجام می‌شود. البته این به معنای پایین بودن نقدشوندگی نیست و نقدینگی زیادی در بازار سواپ جریان دارد. در معاملات سواپ، طرفین قرارداد توافق می‌کنند که ارزهای خود را برای مدتی مشخص و طبق الزامات معینی در اختیار هم قرار دهند. معاملات سواپ بر خلاف معاملات آپشن نیازی به پرداخت هزینه اولیه ندارند و معمولاً برای مدیریت ریسک یا تأمین نقدینگی از آن‌ها استفاده می‌شود. توجه داشته باشید که معاملات سواپ با بهره شبانه در فارکس که برای باز نگه داشتن تریدهای شما دریافت می‌شود متفاوت است.

مزایای معاملات سواپ

• معاملات سواپ برای مدیریت ریسک و تأمین نقدینگی مناسب هستند.
• قراردادهای سواپ امکان سفارشی‌سازی دارند و متناسب با نیازهای طرفین قرارداد تنظیم می‌شوند.

معایب معاملات سواپ

• با توجه به پیچیدگی معاملات سواپ، انجام آن‌ها نیاز به دانش تخصصی و تحلیل دقیق‌تری دارد.
• در صورت نوسان شدید نرخ تبادل ارزهای مورد معامله، ممکن است یکی از طرفین معامله بسیار متضرر شود.

معاملات ETF

خرید و فروش صندوق‌های قابل معامله (Exchange-Traded Fund یا به اختصار ETF) یکی دیگر از انواع معاملات در فارکس است که در آن به‌جای معامله مستقیم جفت ارزها، صندوق ETF حاوی یک یا چند جفت ارز یا دارایی را ترید می‌کنند. صندوق‌های ETF سبدی از دارایی‌ها هستند که می‌توان آن‌ها را مثل سهام شرکت‌ها ترید کرد. این صندوق‌ها می‌توانند از کالاها، جفت ارزها، ارزهای دیجیتال یا هر دارایی دیگری تشکیل شده باشند و تریدرها با معامله آن‌ها، بدون خرید و فروش مستقیم دارایی‌های صندوق از نوسان‌های قیمت آن‌ها سود می‌برند.

مزایای معاملات ETF

• صندوق‌های ETF مثل سهام خرید و فروش می‌شوند و ترید کردن آن‌ها پیچیدگی کم‌تری دارد.
• با کمک ETF می‌توان سبدی از چند ارز یا دارایی مختلف را به‌صورت یک‌جا ترید کرد.
• از آنجایی که بسیاری از ETF ها شامل چندین دارایی مختلف هستند، نسبت به ترید تک‌تک دارایی‌ها ریسک کم‌تری دارند.

معایب صندوق‌های ETF

• بر خلاف ترید مستقیم جفت ارزها، در معاملات ETF تریدرها کنترل مستقیمی روی ترکیب دارایی‌های صندوق ندارند.

نوع معامله	توضیحات
معاملات اسپات	تبادل آنی بین خریدار و فروشنده با قیمت مشخص. نقدینگی بالا و عدم تاریخ انقضا.
معاملات فیوچرز	قراردادهایی برای خرید و فروش ارز در تاریخ و قیمت مشخص. مناسب برای هج کردن.
معاملات فوروارد	قراردادهای سفارشی با امکان تغییر شرایط. نقدشوندگی کم‌تر نسبت به فیوچرز.
معاملات آپشن	حق خرید یا فروش یک دارایی در آینده با پرداخت حق‌الامتیاز. ضرر محدود به حق‌الامتیاز.
قراردادهای CFD	امکان ترید تغییرات قیمت بدون خرید واقعی دارایی. ریسک‌های مشتقه وجود دارد.
معاملات سواپ	توافق برای تبادل ارزها برای مدت مشخص. نیاز به دانش تخصصی دارد.
معاملات ETF	خرید و فروش صندوق‌های قابل معامله حاوی دارایی‌های مختلف. ریسک کم‌تر نسبت به ترید مستقیم.

جمع‌بندی

در بازار اسپات و مشتقات فارکس شیوه‌های مختلفی برای انجام معاملات ایجاد شده است و هر شخص یا سازمان می‌تواند بر اساس نیازها و استراتژی‌های خود، یک یا چند نوع از آن‌ها انتخاب کند. اگر قصد دارید به عنوان یک تریدر موفق در فارکس و پراپ تریدینگ فعالیت داشته باشید، آشنایی با انواع معاملات در فارکس به درک بهتر شما از بازارهای مالی کمک می‌کند. حتی اگر از تمام این روش‌های معاملاتی استفاده نکنید، شناخت آن‌ها باعث می‌شود درک وسیع‌تری از بازار و گردش مالی بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ داشته باشید. هر یک از شیوه‌های معامله در بازار فارکس، مزایا و معایب خاص خود را دارند و اگر به‌درستی از آن‌ها استفاده کنید، می‌توانید سودآوری پیوسته‌ای داشته باشید.

سؤالات متداول

• بهترین روش معامله در فارکس چیست؟ انتخاب بهترین نوع معامله در فارکس به نیازها، اهداف و استراتژی معاملاتی شما بستگی دارد و نمی‌توان یک قاعده جهان‌شمول برای آن تعیین کرد. بسته به این‌که چقدر ریسک‌پذیر هستید و با چه سبکی تحلیل و ترید می‌کنید، هر یک از معاملات اسپات، فیوچرز و… می‌تواند گزینه مناسبی برای شما باشد.
• آیا معاملات مشتقه همان فیوچرز است؟ خیر. بازار مشتقات یا Derivatives یک دسته گسترده شامل معاملات فیوچرز، آپشن، فوروارد، سواپ و غیره است. بنابراین معاملات فیوچرز در واقع یکی از زیرمجموعه‌های معاملات مشتقه محسوب می‌شود.
• معامله باینری آپشن در فارکس چیست؟ در معاملات باینری آپشن (Binary Options) تریدر قیمت یک جفت ارز را در یک بازه زمانی پیش‌بینی می‌کند. در صورت درست بودن، به سود می‌رسد و در صورت اشتباه بودن، کل مبلغ از دست می‌رود.