واحدهای اندازه‌گیری در فارکس؛ نحوه محاسبه پیپ و انواع لات

واحدهای اندازه‌گیری در فارکس: آشنایی با مفاهیم لات، پیپ و پیپت

یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که برای تبدیل شدن به یک تریدر حرفه‌ای باید به آن مسلط باشید، واحدهای اندازه‌گیری در فارکس است. برای این‌که اندازه‌گیری حجم معاملات و تغییرات قیمت در جفت ارزهای مختلف فارکس ساده‌تر شود، واحدهایی مثل لات (Lot)، پیپ (Pip) و پیپت (Pipette) ایجاد شده‌اند. با کمک این واحدها می‌توانید تکنیک‌های مدیریت سرمایه را به‌شکل دقیق‌تری به کار ببندید و سود و ضرر تریدهای خود را راحت‌تر محاسبه کنید. با توجه به این‌که آشنایی با انواع لات و نحوه محاسبه پیپ یکی از پیش‌نیازهای اصلی موفقیت در فارکس و پراپ تریدینگ است، در این مقاله قصد داریم به بررسی این واحدهای اندازه‌گیری بپردازیم و محاسبه آن‌ها را یاد بگیریم. اگر دوست دارید بیش‌تر با واحدهای حجم در فارکس آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

لات استاندارد چیست؟

لات (Lot) واحد اندازه‌گیری حجم معامله در فارکس است که در حالت استاندارد، آن را معادل ۱۰۰ هزار واحد از ارز پایه (Base Currency) در یک جفت ارز در نظر می‌گیرند. برای مثال، اگر یک پوزیشن لانگ یا خرید با حجم یک لات روی جفت ارز EUR/USD باز کنید، در واقع معادل ۱۰۰ هزار یورو (ارز پایه) خرید انجام داده‌اید. اگر جفت ارز USD/JPY را ترید می‌کنید، ارز پایه آن دلار آمریکا است و یک لات از آن معادل ۱۰۰ هزار دلار آمریکا خواهد بود.

اگر بخواهید ارزش یک لات استاندارد را بر اساس ارز مظنه (Quote Currency) محاسبه کنید، باید آن را در نرخ تبادل (Exchange Rate) یا همان نرخ برابری جفت ارز مورد نظر خود ضرب کنید. برای مثال اگر نرخ تبادل یورو به دلار معادل ۱.۰۴۹۸ است و قصد دارید یک پوزیشن خرید با حجم یک لات روی آن باز کنید، حجم معامله شما معادل ۱۰۴٫۹۸۰ دلار آمریکا خواهد بود. این عدد نشان‌دهنده مقدار دلار مورد نیاز برای خرید ۱۰۰٫۰۰۰ یورو است. به عبارت دیگر، در لحظه باز کردن معامله شما ارزش هر ۱۰۰ هزار یورو معادل ۱۰۴٫۹۸۰ دلار آمریکا است.

انواع لات در فارکس

با توجه به این‌که حجم معاملات بسیاری از تریدرهای عادی کم‌تر از ۱۰۰ هزار یورو است، ممکن است انجام محاسبات بر اساس لات استاندارد کمی دشوار باشد. به همین دلیل واحدهای کوچک‌تری مثل مینی لات (Mini Lot)، میکرو لات (Micro Lot) و نانو لات (Nano Lot) نیز ایجاد شده‌اند که هر یک از آن‌ها کسری از یک لات استاندارد محسوب می‌شوند.

مینی لات معادل ۱۰ هزار واحد از ارز پایه، میکرو لات معادل ۱۰۰۰ واحد و نانو لات نیز معادل ۱۰۰ واحد از ارز پایه است. برای مثال، وقتی یک تریدر پوزیشنی با حجم ۰.۰۱ لات باز می‌کند، در واقع حجم پوزیشن او یک مینی لات است. تریدرهای حرفه‌ای با سرمایه زیاد معمولاً از لات استاندارد استفاده می‌کنند، اما تریدرهایی که سرمایه کم‌تری دارند می‌توانند از واحدهای کوچک‌تر برای محاسبه حجم تریدهای خود استفاده کنند. برای مثال اگر ۱۰۰ دلار سرمایه داشته باشید و حساب شما بر مبنای مینی لات باشد، مثل این است که ۱۰۰۰ دلار سرمایه را در یک حساب با لات استاندارد استفاده کرده‌اید.

پیپ چیست؟

پیپ (Pip مخفف عبارت «Percentage in Point» یا «Price Interest Point») یک واحد اندازه‌گیری در فارکس و معادل یک صدم درصد (۰.۰۱ * ۱/۱۰۰) است. پیپ در بازار فارکس کوچک‌ترین واحد حرکت قیمت محسوب می‌شود و تریدرها به‌جای استفاده از دلار، یورو و غیره، تغییرات قیمت و میزان سود و ضرر معاملات خود را بر حسب پیپ بیان می‌کنند. قیمت اغلب جفت ارزهای فارکس تا ۴ رقم اعشار محاسبه می‌شود و یک پیپ نیز معادل ۰.۰۰۰۱ است، به همین دلیل چهارمین رقم اعشاری قیمت یک جفت ارز را پیپ در نظر می‌گیرند. برای مثال اگر قیمت EUR/USD از ۱.۰۴۹۳ به ۱.۰۴۹۵ برسد، به اندازه ۲ پیپ رشد کرده است.

پیپت چیست؟

در بعضی بروکرها و پلتفرم‌های معاملاتی ممکن است قیمت جفت ارزها تا ۵ رقم اعشار بیان شود. در چنین مواردی، رقم پنجم را پیپت (Pipette) می‌نامند. پیپت ۰.۱ پیپ است و با کمک آن می‌توان تغییرات بسیار جزئی قیمت را نیز اندازه‌گیری کرد. در جفت ارزهایی مثل USD/JPY که معمولاً تا ۲ رقم اعشار بیان می‌شوند، رقم اعشار دوم معادل پیپ خواهد بود و اگر تا ۳ رقم اعشار بیان شوند، رقم سوم را پیپت در نظر می‌گیرند.

پیپ در فارکس چگونه محاسبه می‌شود؟

پیپ (Pip) واحدی برای اندازه‌گیری تغییرات است و بسته به این‌که در چه شرایطی از آن استفاده کنید، ارزش آن متفاوت خواهد بود. ارزش هر پیپ بستگی به جفت ارز مورد معامله، نرخ تبدیل و ارزش معامله دارد. در یک جفت ارز فارکسی، ارز دوم ارز مظنه (Quote Currency) است و بسته به این‌که نوع حساب معاملاتی شما با ارز مظنه یکی باشد یا خیر، نحوه محاسبه پیپ متفاوت خواهد بود.

برای مثال اگر حساب معاملاتی شما بر اساس دلار آمریکا (USD) شارژ شده باشد و در جفت ارز مورد معامله شما نیز دلار به عنوان ارز دوم یا ارز مظنه در نظر گرفته شود (مثل جفت ارز EUR/USD)، هر پیپ از آن معادل ۰.۰۰۰۱ است. در این حالت، ارزش هر پیپ را می‌توان از ضرب کردن ۰.۰۰۰۱ در ارزش معامله (یا حجم آن بر حسب لات) محاسبه کرد. مثلاً اگر ارزش معامله جفت ارز EUR/USD برابر با ۱۰ هزار یورو باشد، ارزش هر پیپ از آن معادل ۱ دلار خواهد بود. برای مثال اگر ۱۰ هزار یورو از این جفت ارز را در نرخ ۱.۰۴۸۵ بخرید و در ۱.۰۴۹۵ بفروشید، سود شما معادل ۱۰ پیپ یا ۱۰ دلار آمریکا خواهد بود.

در واقع فرمول محاسبه پیپ در این حالت به‌صورت زیر است:

ارزش پیپ = ارزش یا حجم معامله × مقدار پیپ ارز مظنه

که از ضرب ۱۰٫۰۰۰ در ۰.۰۰۰۱ به عدد ۱ دلار می‌رسیم.

حالا فرض کنید حساب شما با دلار آمریکا (USD) شارژ شده باشد، اما در جفت ارز مورد معامله شما دلار به عنوان ارز پایه معامله شود (مثل جفت ارز USD/CAD). در چنین شرایطی برای محاسبه ارزش پیپ باید نرخ تبادل (Exchange Rate) را نیز در نظر بگیرید. یعنی باید ابتدا مقدار پیپ را بر نرخ تبادل تقسیم کنید، سپس محاسبات را طبق فرمول قبل انجام دهید.

بنابراین فرمول محاسبه پیپ به صورت زیر تغییر می‌کند:

ارزش پیپ = ارزش معامله × (مقدار پیپ ÷ نرخ تبادل)

مثلاً اگر نرخ تبادل جفت ارز USD/CAD برابر با ۱.۰۴۰۰ باشد و بخواهید یک لات استاندارد (۱۰۰٫۰۰۰ دلار آمریکا) از آن را معامله کنید، ارزش هر پیپ از آن معادل ۱۰۰٫۰۰۰ × (۰.۰۰۰۱ ÷ ۱.۰۴۰۰) یا ۹.۶۱۵۳ دلار آمریکا خواهد بود. بنابراین اگر یک لات از جفت ارز USD/CAD را در نرخ ۱.۰۴۰۰ بخرید و در ۱.۰۴۱۰ بفروشید، از این معامله ۱۰ پیپ سود کرده‌اید که ارزش آن معادل ۹۶.۱۵۳ دلار آمریکا است.

محاسبه پیپ در جفت ارزهای ین ژاپن (JPY)

با توجه به این‌که در فارکس، نرخ تبدیل جفت ارزهای مبتنی بر ین ژاپن تا ۲ رقم اعشار محاسبه می‌شود، برای انجام محاسبات پیپ باید از ۰.۰۱ به‌جای ۰.۰۰۰۱ استفاده کنید. مثلاً اگر نرخ تبدیل EUR/JPY برابر با ۱۶۱.۳۳ است و قصد دارید یک لات استاندارد (۱۰۰٫۰۰۰ یورو) از آن را معامله کنید، ارزش هر پیپ از آن برابر با ۱۰۰٫۰۰۰ × (۰.۰۱ ÷ ۱۶۱.۳۳) یا ۶.۱۹ یورو است. پس اگر جفت ارز EUR/JPY را در ۱۶۱.۳۳ بخرید و در ۱۶۱.۴۳ بفروشید، سود شما از این ترید معادل ۱۰ پیپ یا ۶۱.۹ یورو خواهد بود. برای به دست آوردن معادل آن به دلار آمریکا کافیست این عدد را در نرخ تبدیل EUR/USD ضرب کنید.

جمع‌بندی

محاسبه حجم معاملات یکی از مهارت‌های پایه‌ای برای مدیریت سرمایه در فارکس و پراپ تریدینگ است. لات (Lot) و پیپ (Pip) دو واحد مهم اندازه‌گیری حجم معاملات و تغییرات قیمت در فارکس محسوب می‌شوند که اگر قصد شرکت در چالش‌های یک پراپ فرم معتبر مثل سرمایه گذار برتر را دارید، حتماً باید نحوه محاسبه آن‌ها را بلد باشید. با کمک این واحدها می‌توانید معیار یکسانی برای بیان تغییرات نرخ جفت ارزهای مختلف داشته باشید و سود و ضرر تریدهای خود را به شکل ساده‌تری محاسبه کنید. انجام این محاسبات برای مدیریت ریسک و جلوگیری از دراداون بیش از حد در پراپ تریدینگ بسیار اهمیت دارد، بنابراین حتماً با کمک یک حساب دمو آن‌ها را به اندازه کافی تمرین کنید و سپس به سراغ حساب معاملاتی واقعی بروید.

سؤالات متداول

• لات در فارکس چیست؟ لات (Lot) واحد استاندارد اندازه‌گیری خجم معاملات در فارکس است که معادل ۱۰۰٫۰۰۰ واحد از ارز پایه (Base Currency) در یک جفت ارز در نظر گرفته می‌شود. برای مثال در جفت ارز EUR/USD یک لات معادل ۱۰۰٫۰۰۰ یورو و در جفت ارز USD/JPY یک لات معادل ۱۰۰٫۰۰۰ دلار آمریکا است.
• پیپ در فارکس به چه معناست؟ پیپ (Pip) مخفف عبارت «Percentage in Point» یا «Price Interest Point» است و کوچک‌ترین واحد استاندارد تغییر قیمت در نرخ یک جفت ارز محسوب می‌شود. در جفت ارزهایی که یک طرف آن‌ها ین ژاپن (JPY) قرار دارد پیپ معادل ۰.۰۱ یا دومین رقم اعشار و در سایر جفت ارزها معادل ۰.۰۰۰۱ یا چهارمین رقم اعشار است.
• کاربرد پیپ در فارکس چیست؟ تغییرات قیمت در فارکس بر حسب پیپ بیان می‌شود. پیپ برای محاسبه سود و ضرر معاملات یا اندازه‌گیری اسپرد (Spread) هر جفت ارز فارکس کاربرد دارد و با وجود آن، مدیریت ریسک و سرمایه راحت‌تر انجام می‌شود.
• تفاوت پیپ و پیپت چیست؟ پیپ (Pip) واحد استاندارد اندازه‌گیری تغییرات قیمت در فارکس است که می‌تواند حرکت قیمت تا ۰.۰۰۰۱ واحد را اندازه بگیرد. پیپت (Pippette) برای اندازه‌گیری‌های جزئی‌تر ایجاد شده و معادل ۰.۱ پیپ است.