یکی از ابزارهای کاربردی برای ترید در بازار کریپتو، DEX Aggregator ها هستند که با استفاده از آنها، ترید ارزهای دیجیتال بسیار راحتتر و بهینهتر انجام میشود. هر یک از دکسها یا صرافیهای غیرمتمرکز ارز دیجیتال، نقدینگی خاص خود را دارند و قیمت ارزهای دیجیتال در آنها با سایر صرافیها متفاوت است. به همین دلیل تریدرها برای پیدا کردن بهترین قیمت و ترید غیرمتمرکز پیشرفته، باید تعداد زیادی DEX را بررسی کنند که کار بسیار زمانبری است. در این مقاله بررسی میکنیم که DEX Aggregator چیست و چگونه مشکل ترید کریپتو در صرافیهای غیرمتمرکز را حل کرده است. پیشنهاد میکنیم تا پایان مطلب با ما همراه باشید.
🔁🏦 دکس (DEX) چیست؟
صرافیهای کریپتو بهطور کلی به دو دسته متمرکز (CEX) و غیرمتمرکز (DEX) تقسیم میشوند. صرافیهای متمرکز توسط یک نهاد یا شرکت کنترل میشوند و کاربران برای انجام معاملات، داراییهای خود را به آن صرافی میسپارند. در واقع صرافیهای متمرکز تا حدی شبیه به بانک عمل میکنند و مسئولیت نگهداری دارایی کاربران و تسهیل تراکنشهای آنها را بر عهده دارند. در مقابل، صرافیهای غیرمتمرکز یا دکس (DEX) بدون واسط مرکزی فعالیت میکنند و کاربران آنها میتوانند به صورت مستقیم و بدون نیاز به شخص ثالث، با کیفپولهای خود در بازار کریپتو ترید کنند.
دکسها معمولاً امنیت بالایی دارند و از نظر رعایت حریم خصوصی نیز با فلسفه غیرمتمرکز بلاکچین همسو هستند، چرا که کنترل کلید خصوصی کاربران را در اختیار خود آنها قرار میدهند و دادههای زیادی از کاربران دریافت نمیکنند.
🔍 DEX Aggregator چیست؟
یکی از مشکلات اصلی تریدرهای کریپتو برای استفاده از دکسها این است که هر دکس، نقدینگی و قیمتهای متفاوتی را نسبت به سایر دکسها ارائه میکند. به همین منظور، ابزارهایی تحت عنوان دکس اگرگیتور یا تجمیعگر دکس (DEX Aggregator) توسعه داده شدهاند که پیدا کردن بهترین دکس را برای تریدرهای کریپتو سادهتر میکنند. تجمیعگرهای DEX مثل یک موتور جستجوی یکپارچه عمل میکنند و با بررسی و مقایسه قیمتها و میزان نقدینگی ارائهشده توسط صرافیهای غیرمتمرکز (DEXها)، این اطلاعات را در اختیار تریدرها قرار میدهند تا مناسبترین گزینه را انتخاب کنند.
یکی از اولین DEX Aggregator ها با نام وان اینچ (1inch) در سال ۲۰۱۹ راهاندازی شد. توسعهدهندگان این پلتفرم، آن را برای رفع نیاز شخصی خود طراحی کردند و سپس نسخه اولیه آن را ظرف مدت ۱۸ ساعت در یک رقابت برنامهنویسی توسعه دادند.
💡 کاربرد DEX Aggregatorها
کاربرد اصلی DEX Aggregator ها پیدا کردن بهترین قیمت برای انجام معاملات است که یکی از چالشهای اصلی تریدرها برای خرید و فروش کریپتو در صرافیهای غیرمتمرکز به حساب میآید. در گذشته، تریدرها برای پیدا کردن بهترین نرخ یک ارز دیجیتال باید به صورت دستی در صرافیهای غیرمتمرکز یا دکسهای مختلف جستجو میکردند. با توجه به تعداد زیاد ارزها و دکسها، انجام این کار به صورت دستی بسیار زمانبر و خستهکننده است و میتواند باعث از دست دادن بسیاری از فرصتهای معاملاتی مناسب شود.
راهاندازی DEX Aggregator ها به حل این مشکل کمک کرد و تریدرها میتوانند با استفاده از آنها، چندین دکس مختلف را به صورت همزمان بررسی کنند. این موضوع به ویژه برای ارزهای کوچکتر با مارکت کپ پایینتر اهمیت دارد، چون پایین بودن نقدینگی آنها در بعضی دکسها باعث ایجاد مشکلاتی برای تریدرها میشود و به آنها اجازه نمیدهد که به راحتی خرید و فروشهای خود را انجام دهند.
⚙️ نحوه کار DEX Aggregator ها
برای درک نحوه کار تجمیعگرهای DEX، میتوانید آنها را با موتورهای جستوجو یا سرویسهایی مثل Google Flights مقایسه کنید. همانگونه که این سرویسها اطلاعات پرواز را از ایرلاینهای مختلف جمعآوری میکنند و بهترین گزینهها را در اختیار کاربر قرار میدهند، DEX Aggregator ها نیز دادههای مربوط به قیمت و نقدینگی توکنها را از صرافیهای غیرمتمرکز مختلف گردآوری میکنند. سپس با استفاده از الگوریتمهای پیشرفته، بهترین مسیر معاملاتی را برای انجام یک تبادل پیشنهاد میدهند.
این تجمیعگرها دادههای مورد نیاز خود را از چندین منبع مختلف در بلاکچینهای گوناگون دریافت میکنند و با استفاده از روشهایی مثل «مسیریابی هوشمند سفارشها»، معاملات را به نحوی تقسیم و هدایت میکنند که کمترین کارمزد، کمترین اسلیپیج یا لغزش قیمتی (slippage) و بهترین نرخ تبدیل را داشته باشند. گاهی ممکن است یک مبادله بهجای اینکه در یک صرافی انجام گیرد، بین چند دکس تقسیم شود تا در نهایت کاربر نرخ بهتری دریافت کند.
در شرایطی که قیمتها در دکسها بهسرعت تغییر میکنند و نقدینگی بهصورت پراکنده در بازار وجود دارد، دکس اگرگیتورها با پردازش محاسبات پیچیده در کسری از ثانیه، مسیری بهینه برای هر معامله طراحی میکنند که انجام آن از عهده یک کاربر عادی خارج است. فرآیند کلی این کار به صورت زیر است:
- 1️⃣ کاربر از طریق رابط کاربری تجمیعگر، یک درخواست مبادله (swap) برای یک جفتارز خاص را ثبت میکند.
- 2️⃣ تجمیعگر به تمام دکسهای متصل درخواست ارسال کرده و اطلاعات نقدینگی مربوط به آن جفتارز را جمعآوری میکند. استانداردهای مشترک توکن مانند ERC-20 باعث میشود توکنها بین دکسها قابل تبادل باشند.
- 3️⃣ با توجه به حجم معامله و اطلاعات نقدینگی، DEX Aggregator بهترین مسیر انجام معامله را محاسبه میکند. در صورت لزوم، معامله بین چند دکس تقسیم میشود تا از لغزش قیمتی زیاد جلوگیری شده و هزینه گس (Gas fee) مقرونبهصرفه باقی بماند.
- 4️⃣ مسیر معاملاتی محاسبهشده بهصورت یک تراکنش امضا نشده آماده میشود و در انتظار تأیید کاربر قرار میگیرد.
- 5️⃣ کاربر پس از مشاهده مسیر نهایی، تراکنش را امضا کرده و آن را از طریق ارائهدهنده شبکه مورد نظر خود (مثلاً Infura، Alchemy یا نود شخصی) به شبکه بلاکچین ارسال میکند.
- 6️⃣ قرارداد هوشمند تجمیعگر بهصورت خودکار تراکنش را اجرا میکند، توکن ورودی را از کیفپول کاربر برداشت کرده و آن را به مسیر مشخصشده ارسال میکند.
- 7️⃣ در نهایت، توکن خروجی (خریداریشده) به حساب کاربر واریز میشود.
🌟 محبوبترین DEX Aggregator ها برای ترید کریپتو
برای ترید ارزهای دیجیتال DEX Aggregator های زیادی وجود دارند که علاوه بر رابط کاربری و شبکههای پشتیبانی شده، حجم معاملات آنها نیز با هم متفاوت است. محبوبترین DEX Aggregator ها برای ترید کریپتو عبارتند از:
-
📈 1inch
تجمیعگر 1inch بهدلیل پوشش گسترده جفتارزها و شبکههای بلاکچینی در میان تریدرهای کریپتو محبوبیت زیادی دارد. این پلتفرم تا نوامبر ۲۰۲۲ بیش از ۲۵۴ میلیارد دلار حجم معاملات را از طریق ۳۰۹ منبع نقدینگی پردازش کرده است. علاوه بر این، توکن اختصاصی آن با نام Chi Token به کاربران این امکان را میدهد که بخشی از کارمزد گس در شبکه اتریوم را پوشش دهند و به این ترتیب، هزینه تراکنشهای آنها به شکل قابل توجهی کاهش مییابد. از مزایای دیگر 1inch این است که برای برداشتها کارمزدی دریافت نمیکند؛ موضوعی که آن را برای بسیاری از تریدرها به گزینهای جذاب تبدیل کرده است.
-
📈 CoW Swap
تجمیعگر CoW Swap یک پلتفرم معاملاتی غیرمتمرکز است که بر پایه پروتکل CoW طراحی شده است. این پلتفرم با استفاده از روش مزایدههای گروهی (batch auctions)، تلاش میکند قیمتهای بهتری به کاربران ارائه دهد و همزمان، اثرات منفی حملات فرانترانینگ (پیشدستی ماینرها در ثبت تراکنش) را که در بسیاری از دکسهای دیگر رایج است، کاهش دهد. CoW Swap با تجمیع چند معامله در یک بازه زمانی کوتاه و اجرای آنها در قالب یک تراکنش مشترک، سعی دارد لغزش قیمتی یا اسلیپیج را کاهش دهد و هزینه گس را پایین نگه دارد.
-
📈 ParaSwap
تجمیعگر ParaSwap با داشتن استخر نقدینگی اختصاصی خود به نام ParaSwapPool، از ابزارهایی برای مقابله با لغزش قیمتی پایین برخوردار است. این پلتفرم هفت شبکه بلاکچینی را پوشش میدهد و به بیش از ۶۵ منبع نقدینگی متصل است. ParaSwap همچنین با کیفپولها و اپلیکیشنهای غیرمتمرکز مطرحی مثل Aave، MetaMask، Ledger، Argent، Enzyme و Zerion یکپارچه شده است. علاوه بر این، کاربران میتوانند با استیک کردن توکن PSP، از پاداشهای مربوط به مشارکت در شبکه نیز بهرهمند شوند.
🧑💻📲 آموزش ترید کریپتو در یک DEX Aggregator
برای ترید کریپتو در DEX Aggregator ها ابتدا باید یک پلتفرم مناسب پیدا کنید که از بلاکچینهای مورد نیاز شما نیز پشتیبانی کند تا بتوانید ارزهای خود را در آن مبادله یا سواپ کنید. با توجه به اینکه پلتفرم 1inch یکی از محبوبترین DEX Aggregator ها به حساب میآید، با مراحل کلی ترید در این پلتفرم آشنا میشویم. البته در اغلب پلتفرمها نیز مراحل کلی به همین شکل است و فقط رابط کاربری و ارزهای پلتفرمها با هم تفاوت دارند.
برای ترید ارزهای دیجیتال در DEX Aggregator وان اینچ کافیست وارد سایت 1inch.io شوید و روی دکمه «Launch dApp» کلیک کنید.
بعد از راهاندازی وب اپلیکیشن 1inch باید کیف پول ارز دیجیتال خود را به آن متصل کنید. برای این کار روی دکمه «Connect Wallet» کلیک کنید.
روشهای مختلفی برای اتصال کیف پول وجود دارد که بسته به کیف پول خود میتوانید مناسبترین گزینه را انتخاب کنید. برای مثال اگر از تراست والت (Trust Wallet) برای نگهداری ارزهای دیجیتال خود استفاده میکنید، کافیست روی آن کلیک کنید تا بارکد مربوط به آن به شما نمایش داده شود.
بارکدی را که به شما نمایش داده میشود، از طریق اپلیکیشن کیف پول خود اسکن کنید تا کیف پول شما به 1inch متصل شود. سپس بلاکچین مورد نظر خود را از میان گزینههای موجود انتخاب کنید.
سپس مشخص کنید که قرار است کدام ارزها را به هم تبدیل کنید. برای مثال اگر قصد دارید با پرداخت BNB از روی کیف پول خود مقداری تتر روی شبکه بایننس بخرید، گزینه اول را روی BNB و گزینه دوم را روی USDT on BNB Chain قرار دهید.
پس از انتخاب ارزها و وارد کردن مقدار پرداختی، دکمه Swap را بزنید و تراکنش را تأیید کنید تا تبدیل بین آنها انجام شود.
در صورت نیاز به قرار دادن سفارش لیمیت نیز کافیست گزینه «Limit» را انتخاب کنید تا چارت قیمت به همراه منوی ثبت سفارش لیمیت به شما نمایش داده شود.
تصویر ده
در صفحهای که باز میشود، میتوانید بعد از انتخاب ارزها، قیمت مد نظر و مدت زمان اعتبار سفارش را مشخص و آن را اجرا کنید تا بعد از رسیدن به قیمت مشخصشده، سفارش مورد نظر شما انجام شود.
🚀 مزایای DEX Aggregator ها نسبت به دکسهای سنتی
تجمیعگرهای DEX نسبت به صرافیهای غیرمتمرکز سنتی مزایای متعددی دارند و ترید کردن در آنها بسیار بهینهتر، سریعتر و هوشمندانهتر انجام میشود. در بازار کریپتو، قیمت یک ارز دیجیتال در پلتفرمهای مختلف متفاوت است و جستوجوی دستی برای پیدا کردن بهترین قیمت، نهتنها بسیار وقتگیر است، بلکه احتمال از دست دادن موقعیتهای مناسب برای ترید در قیمت بهینه را نیز افزایش میدهد. مزایای DEX Aggregator ها در اینجا نمایانتر میشود و عملکرد تریدرها را به شکل قابل توجهی بهبود میبخشد.
مهمترین مزایای DEX Aggregator ها عبارتاند از:
- ✅ دسترسی به نقدینگی گستردهتر: تجمیعگرها با اتصال به منابع مختلف نقدینگی، میتوانند عمیقترین بازار ممکن برای معامله مورد نظر را پیدا کنند. این موضوع باعث کاهش لغزش قیمتی (slippage) و افزایش احتمال موفقیت معاملات میشود.
- ✅ صرفهجویی در هزینهها: این پلتفرمها بهترین مسیر ممکن را با در نظر گرفتن کمترین کارمزد و بهینهترین قیمت انتخاب میکنند. در نتیجه، کاربران میتوانند با کمترین هزینه، بهترین نرخ را دریافت کنند.
- ✅ سهولت و سرعت: با وجود DEX Aggregator ها دیگر نیازی به بررسی جداگانه چند دکس نیست. تمام مراحل تحلیل، مقایسه و انتخاب، تنها در یک محیط انجام میشود و کاربر با چند کلیک میتواند معامله مورد نظر خود را نهایی کند.
- ✅ قابلیتهای پیشرفته: بسیاری از تجمیعگرها امکانات ویژهای مثل محافظت در برابر حملات MEV، مزایدههای گروهی (batch auctions) و بهینهسازی مصرف گس (Gas) را ارائه میدهند که در دکسهای عادی وجود ندارند.
⚠️ معایب و محدودیتهای DEX Aggregator ها
با وجود تمام مزایا و قابلیتهایی که DEX Aggregator ها برای کاربران دنیای دیفای (DeFi) فراهم میکنند، این پلتفرمها هم مثل هر فناوری دیگری، بدون ایراد و محدودیت نیستند. بعضی از چالشهای فنی و ساختاری میتوانند کارایی این ابزارها را تحت تأثیر قرار دهند و حتی در بعضی موارد به ضرر تریدرها تمام شوند. شناخت این نقاط ضعف برای تریدرهایی که قصد استفاده از تجمیعگرهای غیرمتمرکز را برای ترید کریپتو دارند، ضروری است.
مهمترین محدودیتها و ریسکهای DEX Aggregatorها عبارتاند از:
- ⭕ حملات MEV و سایر حملات سودجویانه: پدیدهای به نام «ارزش قابل استخراج حداکثری» یا MEV، یکی از بزرگترین چالشهای امنیتی در دنیای دیفای است. در این حالت، بازیگران مخرب میتوانند ترتیب تراکنشها را به نفع خود تغییر دهند و از معاملات دیگران سود استخراج کنند. این اتفاق سالانه میلیونها دلار هزینه اضافی روی دست تریدرها میگذارد و باعث افزایش کارمزدهای پنهان میشود.
- ⭕ پراکندگی نقدینگی: در حال حاضر بیش از ۱۳۰ دکس مختلف در حال فعالیت هستند و این یعنی نقدینگی بهشدت پراکنده شده است. همین پراکندگی میتواند باعث لغزش قیمتی بالا (slippage) و حتی شکست در انجام معامله شود. این موضوع در معاملات با حجم بالا یا توکنهایی با نقدینگی کم شایعتر است.
- ⭕ ریسکهای امنیتی: هرچند DEX Aggregator ها روی قراردادهای هوشمند پیادهسازی شدهاند، اما این قراردادها همیشه بدون خطا یا آسیبپذیری نیستند. گاهی کدهای بررسینشده یا ایرادات برنامهنویسی میتوانند فرصتی برای هکرها ایجاد کنند تا از ضعفهای امنیتی سوءاستفاده کرده و کاربران را متضرر کنند.
- ⭕ تمرکزگرایی پنهان: با اینکه دیفای بهطور کلی ساختاری غیرمتمرکز دارد، اما در بخشهایی از آن نوعی تمرکزگرایی دیده میشود. یکی از مهمترین این بخشها «اوراکلها» هستند که قیمت داراییها را به دکسها اعلام میکنند. اگر اوراکلها مورد حمله قرار بگیرند یا اطلاعات نادرست ارائه دهند، میتوانند قیمتها را دستکاری کنند و به کاربران ضرر برسانند.
📋 جمعبندی
استفاده از DEX Aggregator ها یکی از روشهای متداول برای ترید کریپتو است که مزایا و معایب خاص خود را دارد. این پلتفرمها برای تریدرهایی ساخته شدهاند که بهجای استفاده از صرافیهای متمرکزی مثل بایننس، در صرافیهای غیر متمرکز یا دکسها (DEX) ترید میکنند و نیاز دارند که معاملات خود را در بهترین قیمت و سریعترین زمان ممکن انجام دهند. تجمیعگرهای DEX یا DEX Aggregator ها این کار را برای تریدرها انجام میدهند و به آنها کمک میکنند که تبدیلهای خود را بدون نیاز به نهاد واسط، در بهترین حالت ممکن انجام دهند.
❓ سؤالات متداول
- 🔹 DEX Aggregator چیست و چه کمکی به تریدرها میکند؟
▫️ تجمیعگر دکس یا DEX Aggregator ابزار هوشمندی است که با بررسی همزمان قیمتها و نقدینگی در چندین صرافی غیرمتمرکز (DEX)، بهترین مسیر و نرخ تبدیل را به تریدر پیشنهاد میدهد. استفاده از این ابزار باعث صرفهجویی در زمان، کاهش کارمزد و بهینهسازی قیمت معاملات میشود. - 🔹 تفاوت DEX و DEX Aggregator در چیست؟
▫️ دکس (DEX) یک صرافی غیرمتمرکز مستقل است که کاربران میتوانند در آن مستقیماً ارزهای دیجیتال را مبادله کنند، اما DEX Aggregator مثل یک موتور جستجو عمل میکند و با اتصال به چند DEX، بهترین شرایط ممکن را برای یک معامله پیشنهاد میدهد. - 🔹 آیا برای استفاده از DEX Aggregator باید احراز هویت (KYC) انجام دهم؟
▫️ خیر، معمولاً نیازی به احراز هویت نیست. چون این پلتفرمها غیرمتمرکز هستند، تریدرها تنها با اتصال کیفپول ارز دیجیتال خود و بدون نیاز به ارسال اطلاعات شخصی میتوانند ترید کنند و از امکانات پلتفرمها بهره ببرند. - 🔹 آیا DEX Aggregator ها از همه بلاکچینها پشتیبانی میکنند؟
▫️ هر Aggregator از بلاکچینهای خاصی پشتیبانی میکند. پلتفرمهایی مثل 1inch و ParaSwap شبکههای بلاکچین متعددی از جمله Ethereum، BNB Chain، Polygon و Arbitrum را پوشش میدهند. بهتر است قبل از استفاده از یک پلتفرم، لیست شبکههای پشتیبانیشده آن را بررسی کنید.