تصور کنید در یک کشتی کوچک روی اقیانوسی هستید که گاه آرام است و گاه با موجهایی به بلندی آسمانخراشها! نوسان در بازار فارکس دقیقاً همین اقیانوس است. جایی که قیمت ارزها در کسری از ثانیه بالا و پایین میرود و معاملهگران حرکات آن را به فرصتی برای سودآوری تبدیل میکنند.
برای داشتن تعریفی سادهتر، باید بگوییم نوسان عبارت است از تغییرات در قیمت یا ارزش یک سهم یا کل بازار در یک دوره زمانی معین که میتوان آن را با مقایسه بازده فعلی یا مورد انتظار در برابر میانگین ارزش سهام یا بازار، اندازهگیری کرد و به طور معمول نشاندهنده یک تغییر مثبت یا منفی بزرگ است.
Volatility یا نوسان در فارکس چیست؟
تقریبا غیرممکن است که وقتی توییتر را باز میکنیم یا اخبار شبانگاهی گوش میدهیم، چیزی در مورد بازار سهام نبینیم یا نشنویم. یک روز شاخص 500 S&P بالا میرود و روز دیگر شاخص داوجونز Dow Jones سقوط میکند. نوسان (Volatility) در بازار فارکس به میزان تغییرات قیمت یک جفتارز در بازههای زمانی مشخص اشاره دارد.
این پدیده که گاه همچون امواج خروشان و گاه مانند جریان آرام یک رودخانه ظاهر میشود، هسته اصلی معاملات فارکس است و هم فرصتهای سودآور بینظیر و همچنین ریسکهای ویرانگری ایجاد میکند. برای درک اهمیت نوسان، کافی است به رویدادهای تاریخی چشمگیر این بازار نگاه کنیم.
در 15 ژانویه 2015، بانک ملی سوئیس (SNB) نرخ ثابت فرانک سوئیس (CHF) به یورو را رها کرد و این تصمیم باعث شد جفتارز EUR/CHF در عرض چند دقیقه 30% سقوط کند. معاملهگرانی که از حد ضرر (Stop Loss) استفاده نکرده بودند، در کسری از ثانیه کل سرمایه خود را از دست دادند. این مثال نشان میدهد نوسان چگونه میتواند همزمان هم یک فرصت طلایی و هم یک تهدید مرگبار باشد.
نوسان با شاخصهایی مانند ATR (میانگین محدوده واقعی) و VIX (شاخص ترس بازار) اندازهگیری میشود. ATR میانگین دامنه نوسان قیمت در 14 روز گذشته را نشان میدهد؛ مثلاً اگر ATR جفتارز GBP/USD برابر 120 پیپ باشد، میتوان انتظار حرکت روزانه 120 پیپی را داشت. از سوی دیگر، شاخص VIX که به شاخص ترس معروف است، نوسان کلی بازارهای جهانی را منعکس میکند. در بحران مالی 2008، این شاخص به رقم بیسابقه 89.53 واحد رسید که نشاندهنده هراس گسترده در بازارها بود.
برای موفقیت در این بازار پر نوسان، رعایت سه اصل حیاتی است: اولاً استفاده از حد ضرر متحرک (Trailing Stop Loss) که با حرکت قیمت به نفع شما، نقطه خروج را بهروزرسانی میکند. ثانیاً پرهیز از معامله در زمان انتشار اخبار کلان مانند گزارش اشتغال غیرکشاورزی (NFP) یا تصمیمات نرخ بهره بانکهای مرکزی، چرا که نوسان در این لحظات غیرقابل پیشبینی است.
ثالثاً تمرکز بر جفتارزهای کم خطرتر در شرایط آشوب بازار، مانند EUR/CHF که نسبت به جفتارزهای پرنوسانی مثل GBP/JPY ثبات بیشتری دارد. در نهایت، به خاطر داشته باشید که نوسان بخش جدایی ناپذیر فارکس است و موفقیت در گرو تبدیل تهدیدها به فرصت هاست.
انواع نوسان در فارکس
ممکن است نوسانات را تشخیص ندهید، اما حتما داستانهای متعددی در موردشان شنیده اید. به عناوینی مانند نوسانات دقیقه به دقیقه رمزارزهای پایه مانند بیت کوین، افزایش ارزش یک استارتاپ پس از گزارشهای فصلی امیدوارکننده یا سقوط ناگهانی سهامی پس از کناره گیری بحث برانگیز مدیر عامل شرکت فکر کنید.
- نوسانات تاریخی سالانه: نوسان تاریخی، معیاری است که میزان تغییرات قیمت یک جفتارز را در بازه زمانی مشخصی از گذشته (مثلاً یک سال) اندازهگیری میکند. این نوسان با استفاده از انحراف معیار بازده روزانه محاسبه میشود و به شما نشان میدهد بازار در گذشته چقدر تلاطم داشته است.
- نوسانات ضمنی: نوسان ضمنی، پیشبینی بازار از نوسانات آینده، براساس قیمت اختیار معاملهها (Options) است. این نوسان انتظارات تریدرها از رویدادهای آتی (مانند انتخابات یا تصمیمات بانک مرکزی) را منعکس میکند.
- شاخص نوسان CBOE یا VIX: شاخص VIX که به شاخص ترس معروف است، نوسان مورد انتظار در شاخص S&P 500 را اندازهگیری میکند. اگرچه مستقیماً به فارکس مرتبط نیست، اما بهعنوان آینه احساسات سرمایهگذاران جهانی، بر جریان سرمایه به سمت ارزهای امن (مثل ین ژاپن یا فرانک سوئیس) تأثیر میگذارد.
دلایل بروز نوسان در فارکس
این امر هرروز در بازارهای مالی اتفاق میافتد و دلیل آن میتواند خود سهام،گروه مرتبط با سهم یا موارد دیگر باشد. برخی از سهامهای کوچکتر و ارزانتر «penny stocks » را در نظر بگیرید، آنهایی که کمتر از 1 دلار معامله میشوند، یا مواردی که در صنایع نوظهور یا غیرقانونی (مانند شرکتهای ماریجوانا یا رمزارزها) هستند، اغلب هر روز با نوسانات شدید مواجه میشوند.
گاهی أوقات نیز کل بخشها از تغییر در سیاستهای دولت آسیب میبینند، مانند زمانی که بخش صنعت بازارهای مالی پس از شکست در مذاکرات تجاری بین ایالات متحده و چین سقوط کرد.
زمانی که شرکت های دولتی گزارش های فصلی خود را منتشر میکنند، بروز نوسان در بازار رایج است. این گزارشها برای یک تریدر فارکس مهم هستند، زیرا رشد و درآمد هر سال شرکت را بررسی میکنند که میتواند به پیشبینی درآمدهای بالقوه کمک کند یا در رابطه با آینده آن شرکت هشدار بدهد.
کدام نوسان خوب است، زیاد یا کم ؟
هرچه نوسانات سهام کمتر باشد، ریسک تریدر فارکس نیز کمتر می شود. اگر به بازنشستگی نزدیک هستید یا نگران وقوع بحران مالی دیگری هستید که پساندازتان را کاهش میدهد، احتمالاً سرمایهگذاریهایی با نوسان کم باید بیشتر پرتفوی شما را تشکیل دهند. به همین دلیل است که بسیاری از مشاوران مالی به کسانی که در آستانه بازنشستگی هستند، پیشنهاد میکنند که درصد بیشتری از پول خود را در اوراق قرضه بگذارند، چون آنها نوسانات کمتری دارند.
از سوی دیگر با این که سهامی با نوسان بالا، حامل ریسک بیشتر است اما به طور بالقوه سود بالاتری هم دارد. غالبا یک سهم پر نوسان، حرکات ناهماهنگی دارد، اگر تریدر فارکس هستید اما سرمایه برای شروع کار خود ندارید، با پراپ تریدینگ میتوانید از پتانسیل های بالای خود در ترید استفاده کنید و به سود آوری برسید و نگران از دست دادن سرمایه خود نباشید.
سوالی که ممکن است در اینجا مطرح شود این است که آیا باید در سهام و اوراق قرضه با نوسان کم سرمایه گذاری کنیم یا سهامی با نوسان بالا؟ با توجه به سن، اهداف و ریسک پذیری شما، پاسخ صحیح هر دو مورد خواهد بود.
کلام آخر
اکنون که می دانید نوسان چیست و چه چیزی باعث آن میشود، گام بعدی این است که با در نظر داشتن این اطلاعات به گونهای سرمایه گذاری کنید که به شما کمک کند به اهداف مالی خود برسید و یک فاند امن داشته باشید. یک سرمایه گذار فارکس نباید به دلیل نوسانات روزانه و هفتگی بازار سهام، از خواب و خوراک بیافتد؛ در عوض باید روی سرمایهگذاری بلندمدت تمرکز کند. سرمایهگذارانی که وحشت کردهاند و نسبت به نوسانات بازار واکنش نشان دادهاند، معمولاً کسانی هستند که بیشترین درآمدهای بالقوه خود را از دست دادهاند. برندگان، افرادی بودهاند که دیدگاه بلندمدت در ذهن داشته و هنگام بروز نوسانات آرامش خود را حفظ کردهاند.
جدول مقایسه و خلاصه
نوع نوسان | توضیحات |
---|---|
نوسانات تاریخی سالانه | تغییرات تاریخی سالانه که در قالب یک سال ارائه میشود. |
نوسانات ضمنی | تخمین نوسانات آتی سهام. |
شاخص نوسان CBOE (VIX) | معیاری برای سنجش حرکات مورد انتظار بازار از طریق گزینههای S&P 500. |
بررسی ابزارهای اندازهگیری نوسان در فارکس
ابزارهای اندازهگیری نوسان، چراغقوه شما در تاریکی بازارهای مالی هستند. با تسلط بر ATR برای مدیریت ریسک، باندهای بولینگر برای شناسایی نقاط چرخش و VIX برای زمانبندی جهانی، میتوانید نوسان را از یک دشمن به یک متحد تبدیل کنید. به خاطر داشته باشید که هیچ ابزاری بهتنهایی کامل نیست. ترکیب این ابزارها با تحلیل فاندامنتال و روانشناسی معاملهگری، کلید موفقیت شما در فارکس هستند. در ادامه به بررسی ابزارهای اندازهگیری نوسان در فارکس خواهیم پرداخت:
شاخص ATR (میانگین محدوده واقعی):
ATR میانگین محدوده نوسان قیمت (فاصله بین بالاترین و پایینترین قیمت روزانه) را در یک بازه زمانی مشخص (معمولاً ۱۴ روز) اندازه میگیرد.
به عنوان مثال، اگر ATR جفت ارز EUR/USD برابر 80 پیپ باشد، میدانید که قیمت بهطور متوسط روزانه 80 پیپ نوسان دارد. بنابراین حد ضرر خود را متناسب با این محدوده قرار میدهید تا از بستهشدن بیموقع معامله جلوگیری کنید. به طور کلی اگر عدد ATR بالا باشد یعنی نوسان شدید است(مثل زمان انتشار اخبار مهم) اما اگر عدد ATR پایین باشد، بازار آرام میباشد.
-
چرا استفاده کنیم؟
- زیرا به شما میگوید چقدر فضای مانور دارید.
باندهای بولینگر (Bollinger Bands):
این ابزار از سه خط تشکیل شده که شامل خط وسط (میانگین قیمت در 20 روز گذشته)، خط بالایی و پایینی (نشاندهنده محدوده نوسان براساس انحراف معیار از میانگین قیمتی) است. وقتی باندها به هم فشرده میشوند (فشردگی بولینگر)، به احتمال زیاد حرکت بزرگ قیمتی در راه است و اگر قیمت به باند بالایی برسد، ممکن است بازار اشباع خرید باشد و بالعکس.
-
چرا استفاده کنیم؟
- زیرا هم نوسان و هم روند را یکجا نشان میدهد.
شاخص VIX (شاخص ترس):
VIX نوسان مورد انتظار در بازار سهام آمریکا (S&P 500) را اندازه میگیرد، اما بهطور غیرمستقیم احساسات سرمایهگذاران جهانی را نیز نشان میدهد. وقتی VIX بالا میرود (بالای 30)، سرمایهگذاران به سمت ارزهای امن مانند ین ژاپن (JPY) یا فرانک سوئیس (CHF) فرار میکنند. در واقع عدد VIX بالا به معنی ترس از ریسک و در نتیجه کاهش تقاضا برای ارزهای پرریسک مانند AUD یا NZD است.
-
چرا استفاده کنیم؟
- زیرا این ابزار مانند یک آژیر خطر عمل میکند و به شما میگوید چه زمانی بازار در وضعیت بحرانی است.
انحراف معیار (Standard Deviation):
انحراف معیار نشان میدهد قیمت چقدر از میانگین خود فاصله گرفته است. هرچه این عدد بالاتر باشد، نوسان بیشتر است. اگر انحراف معیار در حال افزایش باشد، یعنی روند فعلی (صعودی یا نزولی) قدرت دارد. به کلامی سادهتر، انحراف معیار پایین باعث میشود تا حرکت بازار، بدون جهت مشخصی باشد.
-
چرا استفاده کنیم؟
- چون به شما میگوید آیا حرکات قیمت طبیعی است یا خیر.
شاخص RVI (شاخص نوسان نسبی):
RVI ترکیبی از نوسان و مومنتوم (شتاب قیمت) است. برخلاف RSI که روی قیمت تمرکز دارد، RVI نوسان را تحلیل میکند. اگر قیمت به حد جدیدی برسد، اما RVI جدید نسازد، احتمال بازگشت روند وجود دارد. در واقع RVI بالا اگر باعث روند صعودی شود، پس باعث تأیید قدرت خریداران شده است.
-
چرا استفاده کنیم؟
- چون همزمان نوسان و جهت بازار را تحلیل میکند.
سوالات متدوال:
- نوسان (Volatility) چیست؟
- نوسان به تغییرات در قیمت یا ارزش یک سهم یا کل بازار در یک دوره زمانی معین اشاره دارد.
- انواع نوسان در فارکس کدامند؟
- نوسانات تاریخی سالانه، نوسانات ضمنی و شاخص نوسان CBOE (VIX) از انواع نوسان هستند.
- دلایل بروز نوسان در فارکس چیست؟
- دلایل میتواند شامل تغییرات در سیاستهای دولت، گزارشهای فصلی شرکتها و شرایط بازار باشد.
- آیا نوسان بالا بهتر است یا کم؟
- نوسان کم ریسک کمتری دارد، اما نوسان بالا ممکن است سود بیشتری به همراه داشته باشد. انتخاب به سن، اهداف و ریسکپذیری شما بستگی دارد.
- چگونه میتوان با نوسانات بازار سرمایهگذاری کرد؟
- با تمرکز بر سرمایهگذاری بلندمدت و حفظ آرامش در برابر نوسانات، میتوانید به اهداف مالی خود برسید.