نسبت شارپ (Sharpe ratio) چیست و چگونه آن را محاسبه کنیم؟
نسبت شارپ یکی از مفاهیم مهم و پایهای مدیریت ریسک در ترید است که درک آن به افزایش سودآوری و کاهش ریسک معاملات شما کمک میکند. این نسبت که به آن شاخص شارپ نیز میگویند، بازدهی تریدهای شما را نسبت به ریسک آنها مقایسه میکند و به شما نشان میدهد که به ازای هر واحد ریسک، چقدر سود بیشتر نسبت به سرمایهگذاریهای بدون ریسک به دست میآورید. با توجه به اهمیت این موضوع در فارکس و پراپ تریدینگ، در این مقاله قصد داریم به بررسی کامل نسبت شارپ و نحوه محاسبه آن بپردازیم. اگر دوست دارید بیشتر با فرمول نسبت شارپ و کاربرد آن در مدیریت ریسک آشنا شوید، پیشنهاد میکنیم تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
نسبت شارپ چیست؟
نسبت شارپ (Sharpe Ratio) یا شاخص شارپ معیاری برای مقایسه عملکرد معاملاتی شما نسبت به سرمایهگذاریهای بدون ریسک است. به عبارت دیگر، با کمک نسبت شارپ میتوانید مشخص کنید که به ازای هر مقدار ریسک مشخص، سود تریدهای شما نسبت به یک سرمایهگذاری بدون ریسک یا ریسک فری (Risk-free) چقدر خواهد بود.
ویلیام فورسایت شارپ (William F. Sharpe) در سال ۱۹۶۶ و حین پژوهش روی مدل قیمتگذاری داراییهای سرمایهای (CAMP) مسئله نسبت شارپ را مطرح کرد و آن را نسبت پاداش به تغییرپذیری (Reward-to-Variability ratio) نامید. این نسبت، بازده یا سود یک معامله را بر نوسانهای آن تقسیم میکند و از این طریق، عملکرد آن معامله را نسبت به ریسک آن میسنجد. در سال ۱۹۹۰ آقای شارپ برای کار روی مدل CAMP برنده جایزه نوبل اقتصاد شد و این موضوع به اعتبار و محبوبیت بیشتر نسبت شارپ در میان تریدرها و فعالان بازارهای سرمایه کمک کرد.
نسبت شارپ چگونه محاسبه میشود؟ فرمول نسبت شارپ
نسبت شارپ فرمول سادهای دارد و از سه متغیر بازده یا سود، نرخ ریسک فری و انحراف معیار سودهای مختلف در همان بازه زمانی تشکیل شده است. البته توجه داشته باشید که این نسبت با ریسک به ریوارد متفاوت است و به محاسبات بیشتری نیاز دارد.
سادهترین شکل فرمول محاسبه نسبت شارپ به صورت زیر است:
Sharpe Ratio = (Rp – Rf)/σp
نسبت شارپ = (سود یا بازده – نرخ ریسک فری) / انحراف معیار سود اضافی
اجزای این فرمول عبارتند از:
- بازده یا سود معامله: متغیر Rp نشاندهنده بازده یا سود معامله است و نشان میدهد که معاملات شما در یک بازه زمانی چقدر سودآور بوده است. میزان سودها را میتوان در بازههای مختلف روزانه، هفتگی، ماهانه یا حتی سالانه محاسبه کرد اما برای این کار باید حتماً این سودها بهصورت توزیع نرمال باشند. با توجه به اینکه سود تمام داراییها بهصورت نرمال توزیع نمیشود، این موضوع را یکی از نقاط ضعف نسبت شارپ تلقی میکنند.
- نرخ بدون ریسک: متغیر Rf نرخ بازدهی سرمایهگذاری بدون ریسک یا ریسک فری را نشان میدهد. به عبارت دیگر این متغیر به شما میگوید که با یک سرمایهگذاری بدون ریسک مثل دریافت سود بانکی یا خرید اوراق قرضه دولتی چقدر سود بدون ریسک نصیب شما میشود.
- اختلاف بازده معامله و بازده بدون ریسک (صورت کسر): صورت کسر در فرمول نسبت شارپ، اختلاف بین بازده معامله و بازده سرمایهگذاری بدون ریسک را نشان میدهد. هرچه صورت کسر بزرگتر باشد، یعنی سود ترید شما بیشتر از سود سرمایهگذاری در حوزههای بدون ریسک است و به همین دلیل آن را سود یا بازده اضافی نیز مینامند. برای محاسبه این عدد، بازدههای بدون ریسک را در بازههای زمانی کوچک (مثلاً ماهانه یا هفتگی) از سود معاملات کم میکنند و میانگین تمام آنها را محاسبه میکنند.
- انحراف معیار سود اضافی (مخرج کسر): متغیر σp در مخرج کسر نشاندهنده ریسک معامله است و از طریق اندازهگیری نوسانات بازده (تغییرات سود) به دست میآید. برای به دست آوردن این عدد باید اختلاف بازده هر ماه را با میانگین بازده کل دوره محاسبه کنید، آنها را به توان دو برسانید و با هم جمع کنید، سپس جمع آنها را بر تعداد ماهها تقسیم کنید (یا بهاصطلاح از آنها واریانس بگیرید) و از عدد نهایی جذر بگیرید تا انحراف معیار سود معاملات شما به دست بیاید.
کاربرد نسبت شارپ در پراپ تریدینگ
نسبت شارپ در پراپ تریدینگ با در نظر گرفتن ریسک معاملات، امکان مقایسه عملکرد تریدرها یا استراتژیهای معاملاتی را فراهم میکند. در واقع با کمک این نسبت میتوانیم بفهمیم که کدام تریدر یا استراتژی بازده بهتری نسبت به ریسک خود دارد.
مثلاً فرض کنید که یک تریدر در یک بازه زمانی ۱۵ درصد سود و تریدر دیگری ۱۲ درصد سود به دست آورده است. در نگاه اول به نظر میرسد عملکرد تریدر اول بهتر بوده است، اما بعد از بررسی ریسک معاملات آنها مشخص میشود که انحراف معیار بازده تریدر اول ۸ درصد و تریدر دوم ۵ درصد بوده است. اگر نرخ بدون ریسک را مثلاً ۵ درصد در نظر بگیریم، نسبت شارپ تریدر اول معادل ۱.۲۵ و تریدر دوم معادل ۱.۴ خواهد شد. بنابراین تریدر دوم با وجود سود کلی کمتر، عملکرد بهتری داشته و توانسته است با ریسک کمتر، سود بیشتری به دست بیاورد.
همین محاسبات را میتوانید برای تریدهای خود در بازههای زمانی مختلف انجام دهید و مشخص کنید که کدام استراتژیهای معاملاتی شما بیشترین سودآوری را نسبت به ریسک داشتهاند. داشتن یک نسبت خوب به همراه وین ریت مناسب میتواند شانس موفقیت شما در پراپ تریدینگ را بسیار افزایش دهد.
بهترین نسبت شارپ در پراپ تریدینگ چقدر است؟
با اینکه نمیتوان یک قاعده کلی برای تمام شرایط مطرح کرد، معمولاً استراتژیهایی که نسبت شارپ آنها بالاتر از ۱ باشد یک استراتژی خوب تلقی میشوند و بازدهی آنها نسبت به نوسانات مناسب است. به همین صورت، نسبت ۲ بسیار خوب و نسبت ۳ یا بیشتر نیز یک نسبت عالی در نظر گرفته میشود. با این حال، بهتر است از نسبت شارپ برای مقایسه بین چند استراتژی یا چند تریدر استفاده کنید و صرفاً یک عدد را به تنهایی در نظر نگیرید.
چرا نسبت شارپ در ترید مهم است؟
نسبت شارپ محدود به فارکس یا پراپ تریدینگ نیست و میتواند عملکرد تریدرها، استراتژیها یا سرمایهگذاریهای مختلف در هر بازاری را با در نظر گرفتن ریسک آنها با هم مقایسه کند. این نسبت نشان میدهد که اگر بازده یک تریدر یا استراتژی در یک بازه زمانی زیاد است، آیا ریسک زیادی را برای دست یافتن به آن پذیرفته یا با یک ریسک معقول چنین سودی را کسب کرده است.
بنابراین میتوان مهمترین مزایای نسبت شارپ را به این صورت خلاصه کرد:
- ارزیابی عملکرد تریدرها یا استراتژیها با در نظر گرفتن ریسک
- مقایسه ترید و سرمایهگذاری در بازارهای مختلف
- مقایسه سود ترید با سرمایهگذاریهای بدون ریسک مثل سود بانکی
محدودیتهای نسبت شارپ
نسبت شارپ در کنار مزایای خود، محدودیتهایی نیز دارد. برای مثال ممکن است بعضی تریدرها برای اینکه بازده استراتژی خود را بالاتر نشان دهند، بازه اندازهگیری سودها را بیشتر کنند. با توجه به اینکه انحراف معیار سود سالانه معمولاً کمتر از بازه ماهانه یا روزانه است، این کار میتواند نسبت شارپ را به شکل کاذبی مثبت نشان دهد.
از طرف دیگر، در این فرمول ریسک تغییرات قیمت در هر دو جهت صعودی و نزولی یکسان در نظر گرفته میشود، اما در واقعیت ریسک تغییرات منفی یا ضرر بیش از حد برای تریدرها بسیار بیشتر از تغییرات مثبت یا سود بیش از حد است. برای حل این مشکل، نسبت سورتینو (Sortino) مطرح شده است که فقط به انحراف منفی یا ریسک نزولی توجه میکند و بازدههای بالاتر از میانگین را نادیده میگیرد.
جمعبندی
نسبت شارپ یا Sharpe Ratio یکی از ابزارهای کلیدی در تحلیل و ارزیابی عملکرد تریدرها و استراتژیهای معاملاتی محسوب میشود. این نسبت میتواند سود تریدهای مختلف را نسبت به ریسک آنها بسنجد، آنها را با سرمایهگذاریهای بدون ریسک مثل سود بانکی مقایسه و مشخص کند که آیا سودهای بهدست آمده ارزش ریسک کردن را داشتهاند یا خیر. با کمک این فرمول و با رعایت اصول مدیریت سرمایه میتوانید تصمیمات بهتری درباره استراتژیهای معاملاتی خود در پراپ تریدینگ بگیرید و همزمان با کاهش ریسک معاملات، سودآوری خود را نیز افزایش دهید.
سؤالات متداول
- نسبت شارپ در پراپ تریدینگ چه کاربردی دارد؟
- نسبت شارپ میتواند یکی از معیارهای ارزیابی بازدهی استراتژی معاملاتی نسبت به ریسک آن باشد و معمولاً پراپ تریدرها به دنبال استراتژیهایی با نسبت شارپ بالاتر هستند.
- آیا نسبت شارپ ۱.۵ خوب است؟
- بهطور کلی نسبت شارپ ۱ و بالاتر را یک نسبت خوب در نظر میگیرند، اما بهتر است این عدد را با نسبت سایر استراتژیها مقایسه کنید تا تصمیمگیری درباره خوب و بد بودن آن راحتتر باشد.
- چه نسبت شارپی بد محسوب میشود؟
- هرچه نسبت شارپ بزرگتر باشد یعنی ترید یا استراتژی شما بهتر عمل کرده است. معمولاً نسبت شارپ کمتر از ۱ را به عنوان یک نسبت بد در نظر میگیرند.
- نسبت شارپ شاخص اساندپی ۵۰۰ چقدر است؟
- نسبت شارپ شاخص S&P 500 تا پایان سپتامبر ۲۰۲۴ معادل ۲.۹۱ است که نشان میدهد این شاخص نسبت به ریسک خود عملکرد بسیار خوبی داشته است.